Tesbih, asırlardır Türk kültüründe sadece bir ibadet aracı değil, aynı zamanda bir aksesuar, koleksiyon objesi ve kimi zaman bir kişilik sembolü olarak derin bir yere sahip olmuştur. Bu köklü zanaat, Osmanlı Devleti döneminden (14. yüzyıl) günümüze kadar usta ellerde şekillenmeye devam etmiştir. Düzce İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün hazırladığı “Geçmişten Günümüze Düzce İli Halk Kültürü Değerleri” adlı kapsamlı çalışmada da bu geleneksel sanatın Düzce’deki izleri ve yapım teknikleri detaylıca ele alınmıştır.

Düzce İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün bu değerli yayını, Düzce’de yaşayan farklı etnik grupların (Gürcü, Abhaz, Çerkez, Manav, vb.) oluşturduğu zengin kültürel dokuyu ve halk kültürü değerlerini kayıt altına almayı amaçlamaktadır. “Tesbih Yapımı” konusu ise kitabın “Düzce İli Geleneksel El Sanatları” başlıklı bölümünde yer alarak, tesbihçiliğin Düzce’nin kültürel mirasında önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir. Bu tür zanaatlar, el emeği, göz nuru ve estetik zevkin gelecek kuşaklara aktarılmasının somut belgeleridir.

Yayının “Tesbih Yapımı” bölümü, tesbihi, 33 veya katları kadar tanenin ipe dizilmesiyle oluşan bir ibadet eşyası olarak tanımlar. Temel parçaları; taneler, 33’lük bölümleri ayıran nişane ve iki ucu birleştiren uzun tane olan imamedir. Bazen tepelik ve püskül gibi dekoratif kısımlar da eklenir.

Düzce’ye Özgü Yapım Süreci:

• Hammadde Temini: Düzce’de, yöredeki ormanlarda yetişen dikenli akasya ağacının meyvelerinin içerisindeki tohumlar kullanılarak tesbih yapıldığı tespit edilmiştir.
• Hazırlık Aşaması: İlk olarak tesbih tanesi olabilecek tohumlar toplanır, uygun özellikte olanlar ayıklanır. Tohumlar sabunla yıkanıp temizlenir ve kurutulur.
• Şekillendirme ve Delme: Kurutulmuş taneler arasından simetrik ve birbirine yakın ölçüde olanlar seçilir. Daha sonra çakı ile tanenin üzerinde çok küçük bir iz açılır ve bu iz üzerinden küçük bir matkap kullanılarak delme işlemi gerçekleştirilir.
• Dizim: Delme işi tamamlandıktan sonra tesbih taneleri, iki taraftan küçükten büyüğe doğru sıralanarak ipe dizilmeye hazır hale getirilir.

Bu yazida bahsi gecen tesbihlerden web sitemizde de bulabilir, resimlerini inceleyebilir ve hatta siparis edebilirsiniz. Daha fazla detay ve gorsel icin buraya tiklayiniz.

Kaynak:

Tesbih sanatının Düzce’deki geleneksel yapım süreci hakkında daha detaylı bilgi edinmek için, Düzce İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün yayınladığı “Geçmişten Günümüze Düzce İli Halk Kültürü Değerleri” adlı eseri inceleyebilirsiniz.

PDF Kaynağı Linki: https://duzce.ktb.gov.tr/tanitici-yayinlar/pdf/pdf.pdf